Η νύχτα που πέρασε ήταν μεγάλη, κράτησε ώς τις 5 τα ξημερώματα. «Οι γιοι μας κοιμούνται», λέει ο κ. Σεραφείμ σχεδόν απολογητικά. Τετάρτη πρωί, στο μπλόκο της Κερατέας. «Το απόγευμα θα πιάσουν πάλι στασίδι», συμπληρώνει καθώς με βλέπει που κοιτάζω τους ηλικιωμένους τριγύρω.
Τσίπουρο, καφές, κρασί και ο Νταλάρας να... τραγουδάει για τα ψέματα που πήρε η βροχή. Μια παράγκα με χαλίκι για πάτωμα και περίπου τριάντα γεροντάκια να τη φυλάνε – αυτό είναι το μπλόκο του ΒΙΟΠΑ που κόβει τη Λαυρίου στη μέση. Οι παππούδες κλείνουν σήμερα 111 μέρες στη σκοπιά. Στην παράγκα έχει κρεμασμένες ελληνικές σημαίες από την 25η Μαρτίου, δύο χαρταετούς από την Καθαρά Δευτέρα, μια μάσκα από τις Απόκριες και δύο σκουριασμένες ξυλόσομπες από τα κρύα των Χριστουγέννων. Δύο δεκάχρονα αγόρια περνούν δίπλα μου κρατώντας ξύλα σαν σπαθιά. «Τι δουλειά έχουν τα παιδιά εδώ;», κάνω στην κυρία Σοφία. «Σχόλασαν κι ήρθαν», λέει σαν να είναι το πιο φυσικό πράγμα του κόσμου. «Εφαγα ένα βλήμα στο κεφάλι!», μας διακόπτει μια γεροντική φωνή πίσω μας. «Το ’σκασε πάνω στην κολόνα ο άτιμος». Ο γέροντας τρίβει το μέτωπό του και τα δύο πιτσιρίκια τον κοιτάζουν με μάτια ορθάνοιχτα.
Στο παρατηρητήριο
Ρωτάω τι γίνεται στο Οβριόκαστρο. Κανείς δεν έχει ανεβεί πρόσφατα. Το μόνο σίγουρο είναι πως κάηκαν δύο μηχανήματα του εργολάβου – αυτά που φωτογράφισαν οι εμπρηστές τους, και τα ανέβασαν περήφανοι στο Διαδίκτυο. Από εκείνη τη μέρα και μετά, πρέπει να δείξεις ταυτότητα, να μένεις εκεί για να περάσεις τα μπλόκα. Αλλά η κυρία απέναντί μου ορκίζεται πως ό, τι μηχάνημα ανεβεί στον λόφο θα καεί μέσα σε μια μέρα. «Εκεί κοντά μένει ο πεθερός μου, τα βλέπει», λέει με έμφαση. Την κοιτάζω αμήχανα και το καταλαβαίνει. Δεν με παρεξηγεί, το ξέρει κι εκείνη, όπως κι εγώ: έτσι που έχουν γίνει τα πράγματα, στην Κερατέα δεν ξέρεις ποιον να πιστέψεις.
Ετσι διαδίδονται οι φήμες – απ’ τον γνωστό του γνωστού. Μερικές μέρες πριν, κάποιος είπε πως «έρχονται εκσκαφείς με πλοίο από το Λαύριο» και στήθηκε ένα απόσπασμα κατοίκων, να κοιτάζει το λιμάνι μήπως εμφανιστεί μηχάνημα μεσοπέλαγα. Το περασμένο Σάββατο, η φήμη ήταν πως οι αστυνομικοί θα φέρουν στο Οβριόκαστρο καινούργια εκσκαφικά μηχανήματα. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν ήταν αυτοεκπληρούμενη προφητεία αυτό που ξεσήκωσε τον πόλεμο των επόμενων ημερών: αν δεν υπήρχε η φήμη, οι Κερατιώτες δεν θα έκλειναν με μπάζα τη Λαυρίου, οι επτά διμοιρίες δεν θα κατέβαιναν την Τρίτη το μεσημέρι να την ανοίξουν, δεν θα έφερναν μαζί τον εκσκαφέα που αφιόνισε τους κατοίκους και δεν θα χτυπούσαν μια ολόκληρη μέρα οι καμπάνες του Αη Δημήτρη και οι σειρήνες του δημαρχείου, σαν να είμαστε στο Σεράγεβο του ’90 και όχι στα Μεσόγεια του 2011.
«Προσοχή! Προσοχή! Δεχόμαστε επίθεση. Ολοι στα μπλόκα». Τρίτη μεσημέρι, η σειρήνα ουρλιάζει. Μια γιαγιά με το πρόσωπο άσπρο απ’ το Malox στη μέση του δρόμου καταριέται τα ΜΑΤ. Ενας πενηντάρης τρέχει σαν σε αργή κίνηση και πετάει μια πέτρα που σκάει μόλις τρία μέτρα πιο πέρα. Απ’ το παράθυρο στον πρώτο, ένα γυναικείο κεφάλι βγαίνει. «Στο γήπεδο γίνεται της μουρλής!», φωνάζει. Από κάτω, ατάραχος ένας παππούς καταβρέχει με τη μάνικα το πεζοδρόμιο, την άσφαλτο, τα παιδιά που πετούν πέτρες – ό, τι κινδυνεύει από τα δακρυγόνα. Και αυτή είναι η προσφορά του στην επανάσταση.
Απέναντι, οι αστυνομικοί που διαμαρτύρονται για τα 16ωρα δουλειάς, αλλά ορμούν με ζήλο πρωτοδιορισμένου μόλις αρχίζει η μάχη. «Αν τους πετύχεις πουθενά παραέξω, θα σου πουν πως “δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα”», κάνει ο κ. Γιάννης, «αλλά μόλις βάλουν τα κράνη, σου ρίχνουν στην ευθεία το δακρυγόνο, να σου ανοίξουν το κεφάλι». Τις πρώτες μέρες, στην Κερατέα ήταν όλα αυτά τόσο ξένα για τους κατοίκους, που έμοιαζαν σχεδόν αστεία: άνδρες με τα κυνηγετικά τους ρούχα και την καραμπίνα στο χέρι να τριγυρίζουν στην πλατεία του χωριού, πιτσιρικάδες να συνωμοτούν και γριές στα μπαλκόνια να φωνάζουν «όχι από εκεί, γιε μου! Είναι αστυνομικοί στην από κάτω γωνία!». Υστερα άρχισαν τα «ντου» στα σπίτια και οι γραφικότητες περιορίστηκαν. Εκατόν έντεκα μέρες μετά, η «μάχη» συνεχίζεται»...