Τα ΝΕΑ δημοσίευσαν, όπως ήταν αναμενόμενο βέβαια, ένα ακόμα επαίσχυντο άρθρο σχετικά με το πόσο "αρχαιολογικός" είναι ο χώρος του Οβριόκαστρου. Τέτοια δημοσιεύματα χρήζουν άμεσης απάντησης, και επειδή είναι βέβαιο ότι καμία από της απαντήσεις μας δεν πρόκειται να δημοσιευθεί από τα ΝΕΑ, παρά το γεγονός ότι τις στέλνουμε πρώτα εκεί, τις δημοσιεύουμε εμείς για να τις διαβάσουν οι φίλοι μας (και οι εχθροί μας)
ΑΝΟΡΘΟΔΟΞΑ Οι Κούροι της Κερατέας
Αν κάποιος διαβάσει τις επίσηµες ανακοινώσεις του κράτους της Κερατέας θα νοµίσει πως το περιώνυµο Οβριόκαστρο είναι από τα...
σηµαντικότερα µνηµεία της ελληνικής αρχαιότητας.
σηµαντικότερα µνηµεία της ελληνικής αρχαιότητας.
Προλαβαίνω τους καλοθελητές της εγκυρότητας. ∆εν είµαι αρχαιολόγος, όπως δεν είµαι και µουσικολόγος, και όπως ξέρω ότι ο Μπαχ έγινε δηµοφιλής προς το τέλος του 19ου αιώνα, έτσι και ξέρω ότι το τοπωνύµιο Οβριόκαστρο δεν παραπέµπει στην ελληνική αρχαιότητα, µάλλον σε γκέτο παραπέµπει.
Από ό,τι λένε οι αρχαιολόγοι, πρόκειται για ένα οχυρό της ελληνιστικής εποχής το οποίο µάλλον κτίσθηκε πάνω σε κάποιο άλλο του καιρού του Πελοποννησιακού Πολέµου και απ’ ό,τι φαίνεται λειτούργησε ώς τους καιρούς του Βυζαντίου. Αυτά για την Ιστορία. Η πραγµατικότητα δείχνει κάποιο ερειπωµένο τείχισµα, από τα εκατοντάδες που φιλοξενούνται ευγενώς στο ελληνικό τοπίο.
Το πώς αυτό το τείχισµα έγινε κεντρικό πολιτικό ζήτηµα στην Ελλάδα του Μνηµονίου, αυτό µόνον η ψυχοπαθολογική σχέση µε το ένδοξο παρελθόν µας µπορεί να το εξηγήσει. Οταν το άγαλµα εµποδίζει την ανέγερση της νεόδµητης προίκας, το κουτουπώνουµε. Οταν πιστεύουµε ότι η ταµπέλα «πολιτιστική κληρονοµιά» θα δώσει αξία στο οικόπεδο την κάνουµε παντιέρα.
Σε µια κοινωνία που έχει καταργήσει το αξιακό της σύστηµα κανείς δεν περιµένει από κανέναν να µπορεί να αξιολογήσει τις πετρούλες, να δει τη διαφορά ανάµεσα στον Κούρο και το οχυρό.
Θα µου πείτε, αφού ξέρουµε όλοι πως για πρόσχηµα πρόκειται, τι κάθοµαι και ασχολούµαι. Οµως έχουν και τα προσχήµατα την αξία τους. Μας βοηθούν να λέµε καληµέρα το πρωί αντί να γιαουρτώνουµε τη σύζυγό µας.
Η Λαυρεωτική κηρύχθηκε τόπος ιδιαιτέρου κάλλους και σηµασίας, µε ΦΕΚ που δηµοσιεύθηκε το 1980, λέει ένα άλλο επίσηµο έγγραφο του κράτους της Κερατέας το οποίο καταγγέλλει την καταστροφή της από τον wannabe ΧΥΤΥ. Και όπως ξέρουµε όλοι, από τότε ώς σήµερα οι κάτοικοι τήρησαν κατά γράµµα τις επιταγές του κάλλους.
Μόλις αντιλαµβάνονταν κάποιον αυθαιρετούντα τον συνέτιζαν, µε το ίδιο σθένος που σήµερα µπαζώνουν τη Λαυρίου. Φαίνεται στον αρχιτεκτονικό ρυθµό ιδιαιτέρου κάλλους που έχει αναπτυχθεί στην περιοχή.
Πέρα από τις µολότοφ και τα δακρυγόνα, τις παράγκες των αντιστασιακών και τις µεγαλοστοµίες των αρχόντων της εξέγερσης, πέρα από τα κακοφορµισµένα προσχήµατα ας σκεφθούµε ένα µόνο:
Πώς µια κοινωνία µπορεί να βγει από την ακαµψία της νεκροφάνειας όταν την ταπεινώνουν τα ίδια της τα απορρίµµατα;
Η απάντηση στον κύριο Θεοδωρόπουλο και στα ΝΕΑ
Κύριε Θεοδωρόπουλε,
Το Οβριόκαστρο είναι ένα σημαντικότατο µνηµείο της ελληνικής αρχαιότητας. Δεν το λέω εγώ, γιατί ούτε κι εγώ είμαι αρχαιολόγος. Όμως ξέρω να διαβάζω, και όλως τυχαίως μόλις πριν από μερικές ημέρες διάβασα την αξιολόγηση των αρχαιολόγων του ΥΠΠΟ για το Οβριόκαστρο, το όνομα του οποίου κατά την άποψή σας δεν παραπέµπει στην ελληνική αρχαιότητα, αλλά µάλλον σε γκέτο.
Διαβάστε λοιπόν και εκπλαγείτε:
«Ο υπό κατασκευή ΧΥΤΑ προγραμματίζεται να λειτουργήσει μόλις 300 μέτρα από τα όρια της θεσμοθετημένης αδόμητης ζώνης και σε άμεση οπτική με τον αρχαιολογικό χώρο, αντιβαίνοντας στις διατάξεις του Αρχαιολογικού Νόμου και καταστρέφοντας τη μνημειακή κληρονομιά στην περιοχή»
Απίστευτο, δεν βρίσκετε;
Ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων, από την άλλη πλευρά, δημοσίευσε το ακόλουθο κείμενο:
«Λόγω της μεγάλης ποικιλίας και της επιστημονικής αξίας των αρχαιοτήτων του, ο λόφος Οβριόκαστρο περιλαμβάνεται εξ ολοκλήρου μέσα στον κηρυγμένο ευρύτερο Αρχαιολογικό Χώρο της Λαυρεωτικής, ο δε οχυρωμένος οικισμός στην κορυφή του στη αρχαιολογική ζώνη Α του χώρου. Η ζώνη Α, όπως ορίζει ο Νόμος, είναι απολύτου προστασίας και δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε κατασκευή ή αλλοίωση. Η ίδια περίπου απαγόρευση ισχύει και για μία έκταση 500 μέτρων γύρω από το οχυρό. Ακόμα κι αν το οχυρό βρίσκεται σε κάποια απόσταση από την περιοχή που χωροθετήθηκε ο Χ.Υ.Τ.Α. (300 μέτρα!!!), δεν νοείται αρχαιολογικός χώρος με θέα μια χωματερή.»
Ψάχνοντας, βρήκα κι άλλα στοιχεία:
«Στην παλαιότερη βιβλιογραφία το Οβριόκαστρο αναφέρεται ως οχυρωμένος οικισμός της ελληνιστικής εποχής, ωστόσο σύμφωνα με την πιο πρόσφατη δημοσίευση του Γερμανού Καθηγητή Hans Lohman στο περιοδικό Archaologischer Anzeiger (1995), το κάστρο έχει διαπιστωμένη οικοδομική φάση της βυζαντινής εποχής. Πρόκειται, συγκεκριμένα, για οχυρωμένο οικισμό που χρονολογείται από τα δεδομένα της κεραμικής της συστηματικής επιφανειακής έρευνας, μεταξύ 8ου και 11ου αιώνα. Επομένως αποτελεί σημαντικό μνημείο με χρήση από την αρχαία και τη βυζαντινή εποχή και ως εκ τούτου έχει διαχρονική αξία για την ιστορία της περιοχής της Λαυρεωτικής και ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την επιστημονική έρευνα».
Κι ακόμα περισσότερα:
"Αφού ξεκίνησαν αυτοψίες από τους αρχαιολόγους της Β΄ ΕΠΚΑ στον χώρο όπου πρόκειται να κατασκευασθεί ο επίμαχος Χ.Υ.Τ.Α., η αρμόδια Διευθύντρια της Β΄ ΕΠΚΑ, Αρχαιολόγος με βαθμό Α΄, Ελένη Μπάνου, συνέταξε το από 24.12.2010 «ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ», το οποίο απευθύνει προς την Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στο οποίο σημειώνονται, μεταξύ των άλλων, χαρακτηριστικά τα εξής:
«Μετά από τηλεφωνική επικοινωνία μαζί σας, πραγματοποιήθηκε αυτοψία στη ζώνη Α΄ στο Οβριόκαστρο Κερατέας στις 24 Δεκεμβρίου 2010 από κλιμάκιο της Β΄ ΕΠΚΑ αποτελούμενο από την υπογράφουσα και τους κ. Δ. Κάη και Εμμ. Ψαρρό, αρχαιολόγους στην Β΄ ΕΠΚΑ, τον κ. Νικ. Μαστρονικόλα, τεχνίτη ανασκαφών με ειδίκευση στην τοπογραφία πεδίου και τον κ. Γεώργιο Ανδριτσάκη τεχνίτη ανασκαφών στην Β΄ ΕΠΚΑ με σκοπό α) να διαπιστωθεί η κατάσταση διατηρήσεως των αρχαιοτήτων της ζώνης Α΄, απολύτου προστασίας του αρχαιολογικού χώρου του Οβριοκάστρου (ΦΕΚ 1070/Β/01.06.1995) και β) να μετρηθεί με τοπογραφικό όργανο η απόσταση της εν λόγω ζώνης από την περιοχή όπου προγραμματίζεται να εγκατασταθεί ο Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων Κερατέας (Χ.Υ.Τ.Α.)… διαπιστώσαμε τα εξής:
Ο λόφος του α.χ. του Οβριοκάστρου, ύψους 315 μ. από την επιφάνεια της θαλάσσης, ως βόρεια απόληξη του ορεινού όγκου της Λαυρεωτικής, δεσπόζει της πεδιάδος και έχει οπτική επαφή με όλα τα σημεία αυτής, ανατολικά μέχρι την Κακιά Θάλασσα και τον όρμο του Δασκαλειού προς τον Ν. Ευβοϊκό, δυτικά προς την Κερατέα τους πρόποδες του Υμηττού και της Πεντέλης, προς βορρά με τη Μερέντα και προς νότο με τους ορεινούς όγκους των λόφων της Λαυρεωτικής και τον χώρο του Χ.Υ.Τ.Α. Στην πλευρά αυτή, τη νότια, εκτός της ζώνης Α΄ αλλά εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της Λαυρεωτικής διαμορφώνεται από έξι τουλάχιστον λόφους μια μεγάλη φυσική χαραδροκοιλάδα, όπου σύμφωνα με τα κατατεθέντα σχέδια πρόκειται να χωροθετηθεί ο Χ.Υ.Τ.Α. Κερατέας. Μολονότι η πυκνή βλάστηση από σχοίνα και χαμηλούς αγκαθωτούς θάμνους δυσχέραινε το έργο μας, ωστόσο η αυτοψία στην κορυφή του λόφου κατέδειξε την ύπαρξη τείχους, σχήματος ωοειδούς, κτισμένου με τη μέθοδο της αργολιθοδομής (ξερολιθιά) από μικρούς πλακοειδείς λίθους. Εντός του τείχους διακρίνονται σαφώς κτήρια ενώ στη δυτική πλευρά, που είναι η πιο ομαλή άρα και ευάλωτη, λείψανα άλλου τείχους στενότερου, του λεγομένου προτειχίσματος. Αναλυτική περιγραφή και κυρίως κάτοψη των αρχιτεκτονικών καταλοίπων δίδονται στο άρθρο των Κακαβογιάννη Ε. και Ο. “Τα μνημεία της περιοχής Οβριόκαστρο – Δαρδέζα – Ποτάμι – Σταθμός Δασκαλειού του Δήμου Κερατέας” στο βιβλίο Ο αρχαιολογικός χώρος του Οβριικάστρου Κερατέας, Κερατέα 2007, εκδ. Δήμου Κερατέας και ΝΑΑΑ (στο ίδιο άρθρο αναφέρεται χρήση της νότιας πλαγιάς του λόφου από την προϊστορική εποχή). Το τείχος σε αρκετά σημεία έχει καταρρεύσει. Το μέγιστο σωζόμενο ύψος είναι το 1 μ. Η κεραμεική ελάχιστη με αρκετές κεραμίδες, φαίνεται να εντάσσεται χρονολογικά μετά την ύστερη αρχαιότητα (μετά τον 4ο αι. μ.Χ.)… Στη ΒΔ πλευρά της ζώνης… εντοπίστηκε τάφος και πάνω από αυτόν τμήμα μαρμάρινης στήλης με ανθεμωτή επίστεψη. Ο τάφος πιθανότατα χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ. Πρόκειται για νεκροταφείο των κλασικών χρόνων που έχει έλθει στην επιφάνεια μετά από άροση. Κατά την αρχαιότητα ο χώρος πρέπει να είχε την ίδια χρήση για μεγάλο χρονικό διάστημα, από την αρχαϊκή έως την κλασική εποχή, καθότι στην ίδια ευρύτερη περιοχή το 1893 στο αγρόκτημα ιδιοκτησίας Μιχ. Σιδέρη ανακαλύφθηκε μαρμάρινος κούρος που σήμερα κοσμεί την αίθουσα γλυπτών του Ε.Α.Μ. 5. Η χρονολόγηση του οχυρωμένου οικισμού, λόγω ελλείψεως σαφώς χρονολογούμενων κινητών καταλοίπων είναι προβληματική. Η επικρατούσα άποψη που στηρίζεται κυρίως στην τεχνοτροπία της τοιχοδομίας και γενικότερα σε κατασκευαστικές λεπτομέρειες πρεσβεύει ότι το οχυρό έχει δύο φάσεις χρήσεως, την αρχαία (πιθανότατα τον 3ο – 2ο αι. π.Χ.) και την πρώιμη βυζαντινή. Για την αποσαφήνιση της χρονολόγησης του οχυρού απαιτούνται ερευνητικές τομές.
Η κατασκευή Χ.Υ.Τ.Α. πλησίον περιοχής που χρησιμοποιήθηκε έστω και περιστασιακά ήδη από την πρώιμη εποχή του χαλκού, και με ορατό οχυρωμένο οικισμό που κατοικήθηκε τουλάχιστον από την ύστερη αρχαιότητα και τα βυζαντινά χρόνια δεν συνάδει τόσο με το πνεύμα των διατάξεων των αρχαιολογικού Νόμου 3028/2002, όσο και με τη ζοφερή πραγματικότητα που διαμορφώνει αυτού του είδους η διαχείριση των απορριμμάτων. Αν και εφόσον είναι πλέον αδύνατη η κατάργηση του έργου στο επιλεγέν από το 2003 σημείο, πρέπει οπωσδήποτε να εξετασθεί η περίπτωση απομακρύνσεως της λεκάνης του Χ.Υ.Τ.Α. κατά πολύ νοτιότερα, μέσα τους ορεινούς όγκους της Λαυρεωτικής».
Δεν θα το πιστέψετε, αγαπητέ κύριε Θεοδωρόπουλε, αλλά βρήκα ακόμα περισσότερα στοιχεία για την πολιτιστική σημασία του Οβριοκάστρου:
Το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ περιλαμβάνει το ΟΒΡΙΟΚΑΣΤΡΟ στο ΔΙΑΡΚΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΤΩΝ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ.
Ο Κατάλογος Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO περιλαμβάνει ολόκληρη τη Λαυρεωτική στα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η περιοχή περιγράφεται ως Ζώνη Προστασίας Ορεινού Όγκου Λαυρίου ακόμα και στα δημόσια, ανοικτά δεδομένα (geodata.gov.gr)
Βρήκα επίσης ένα απόσπασμα από την πρόταση του ΙΓΜΕ για την κήρυξη της Λαυρεωτικής σε GEOSITE (γεωλογικό πάρκο) από την UNESCO.
“Ovriokastro: Prehistoric installation of miners. Ancient fortification (2 century BC).”
Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να σας επισημάνω ότι κάνατε λάθος όταν γράψατε ότι ένα άλλο επίσηµο έγγραφο του κράτους της Κερατέας λέει ότι η Λαυρεωτική κηρύχθηκε τόπος ιδιαιτέρου κάλλους και σηµασίας µε ΦΕΚ που δημοσιεύτηκε το 1980. Όχι, κύριε Θεοδωρόπουλε. Το ΦΕΚ δεν το εξέδωσε το κράτος της Κερατέας, αλλά το Κράτος της Ελλάδας, και συγκεκριμένα πρόκειται για το ΦΕΚ 852/Β/03-09-1980. Το έχει το Εθνικό Τυπογραφείο. Στο τυπογραφείο της Κερατέας πάλι, δεν βρήκα τίποτα.
Στο Εθνικό Τυπογραφείο βρήκα επίσης ακόμα ένα ΦΕΚ για το Οβριόκαστρο. Το ΦΕΚ 107/Β/29-12-1995 που αναγνωρίζει το Οβριόκαστρο ως Ιστορικό και Αρχαιολογικό Χώρο.
Ξέρω δυσκολεύεστε να το πιστέψετε, όπως κι εγώ, αλλά τελικά το Οβριόκαστρο είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς.
Βέβαια οφείλω να αναγνωρίσω ότι αυτός ίσως δεν είναι ο μόνος λόγος της αντίδρασης των κατοίκων της περιοχής. Ίσως κάποιοι καλοθελητές να ενημέρωσαν αυτούς τους «αγράμματους χωριάτες» για τα χάλια των «υπερσύγχρονων» ΧΥΤΑ που λειτουργούν στη χώρα μας και να τους αποκάλυψαν ότι στην Ευρώπη, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν δεκάδες άλλες τεχνολογίες που όχι μόνο δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον, αλλά προσφέρουν και κέρδη, χωρίς μάλιστα να απαιτούν ταφή απορριμμάτων ή υπολειμμάτων.
Τέλος θα συμφωνήσω μαζί σας, αλλάζοντας μόνο μια λέξη στον επίλογό σας.
Πώς µια κοινωνία µπορεί να βγει από την ακαµψία της νεκροφάνειας όταν την ταπεινώνουν τα ίδια της τα ΜΜΕ;